De regels veranderen. De uitdaging niet.
Ondernemers willen verduurzamen, uitbreiden of gewoon blijven draaien. Maar energie wordt steeds vaker een obstakel. Netcongestie, piekverbruik, installaties die niet samenwerken. Het wordt er niet eenvoudiger op.
En nu komt daar ook nog een wettelijke verplichting bij: vanaf 2026 moet elk groot utiliteitsgebouw beschikken over een GACS. Een slim systeem dat energieverbruik niet alleen meet, maar ook actief aanstuurt. Het zogenaamde Gebouw Automatisering en Controle Systeem.
Klinkt als iets nieuws, maar dat is het niet voor iedereen.
Wie al met Switch werkt, voldoet vaak nu al aan die regels. Wij passen deze techniek namelijk al jaren toe, omdat we jaren geleden al voorspelden dat deze techniek de oplossing was voor veel congestieproblematiek.
Wij noemen het EMMA. Een energiemanagementsysteem dat voldoet aan de eisen van GACS – en zelfs nog iets meer kan dan dat.
Wat is een GACS precies (en waarom je het straks moet hebben)
Een GACS, voluit een Gebouwautomatiserings- en Controle Systeem, is niet zomaar een eenvoudig kastje aan de muur of een losstaand systeem. Het is het brein van je gebouw. Een slimme laag bovenop je installaties die continu meet, vergelijkt en bijstuurt. Denk aan verlichting, verwarming, koeling, ventilatie, laadpunten, batterijen. Allemaal gekoppeld en afgestemd op elkaar.
Een GACS weet wanneer pieken dreigen, wanneer systemen elkaar tegenwerken of wanneer energie verspild dreigt te worden. Het voorkomt dat installaties op gevoel werken, of op ‘aan/uit’ lopen. In plaats daarvan stuurt het op basis van real-time data, verbruikspatronen en soms zelfs dynamische energietarieven. Alles draait slimmer, efficiënter, met minder verspilling.
Waarom het nu ineens verplicht is
Vanaf 1 januari 2026 is een GACS verplicht voor utiliteitsgebouwen met een verwarmings- of airconditioningssysteem van 290 kW of meer. Rond 2030 wordt die grens zelfs verlaagd naar 70 kW. Achter deze regels zit de Europese EPBD-richtlijn (Energy Performance of Buildings Directive), die wil dat gebouwen hun energiegebruik actief beheersen.
Het idee is simpel: als je gebouw teveel energie gebruikt, moet je dat kunnen aantonen én verbeteren. Monitoring zoals bij de Informatieplicht energiebesparing alleen is niet meer genoeg. Er moet sturing op zitten. En daar komt GACS in beeld.
Het goede nieuws? Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. In de praktijk blijkt dat veel bedrijven de losse onderdelen al hebben: zonnepanelen, laadpalen, warmtepompen. Maar zonder een overkoepelend controlesysteem dat alles verbindt, heb je alsnog geen grip op de meest efficiënte manier van gebruik van die systemen.
GACS in de praktijk: waarom het complexer is dan het lijkt
Een GACS klinkt overzichtelijk op papier: je meet, je stuurt bij, en je bent klaar. Maar in de praktijk blijkt dat lastiger dan het lijkt. Want hoe zorg je dat al je installaties dezelfde taal spreken? Dat je data bruikbaar is? En dat je systeem ook echt reageert op het moment dat het nodig is?
Veel gebouwen hebben een bonte mix van systemen: een warmtepomp van leverancier A, zonnepanelen van partij B en een batterij van partij C. Soms zit daar nog een verouderd GBS tussen, of helemaal niets. Alles werkt op zichzelf, maar niets werkt samen.
Een GACS vraagt om meer dan een verzameling hardware. Het vraagt om integratie, logica en continu beheer. En dat is nou precies waar het vaak misgaat: systemen worden niet gekoppeld, of ze draaien zonder logische sturing. Je krijgt wel data, maar geen actie. Of erger nog: je weet pas dat iets fout ging als de energierekening binnenkomt.
Wat er gebeurt als je het niet regelt?
Zonder goede aansturing draaien installaties tegelijk, op verkeerde momenten of tegen elkaar in. Denk aan een simpel voorbeeld waarbij je verwarming op 21 staat en je airco op 20. Ze concurreren dan met elkaar waardoor je dubbel energieverbruik hebt.
Zonder goede aansturing stijgt je piekverbruik mogelijk precies wanneer stroom het duurst is. Je levert zonnestroom terug op momenten dat je daar niets voor krijgt. Of je laadt je vloot EV’s laadt zichzelf op met energie uit je batterij terwijl de zon volop schijnt.
Met een duurzame asset zijn veel ondernemers logischerwijs overtuigd: “Ik heb toch alles geregeld?”
En dat klopt, want je hebt dan wel de assets, maar mist de regie. En dat leidt tot verspilling, hogere kosten en een systeem dat niet presteert zoals beloofd.
Precies daarom komt er wetgeving. En eigenlijk is deze wetgeving helemaal niet zo gek voor ondernemers. Want deze wet levert geld op in plaats van dat het alleen geld kost. Als je het goed inregelt.
Bij Switch draait alles om regie
Voor ons is een GACS simpelweg een logisch onderdeel van hoe wij zelf energie benaderen: als iets wat moet werken: automatisch, betrouwbaar en in samenhang met de rest.
Want of het nu gaat om batterijen, zonnestroom, warmtepompen of laadpleinen. Hoe duurzaam je bent en hoeveel rendement je verdient op de installatie hangt niet af van wat je hebt, maar hoe het samenwerkt. En dat is precies wat een GACS regelt.
We gebruiken daar zelf ons EMMA-platform voor. Daarmee monitoren en sturen we alles realtime aan, op basis van verbruik, opwek, zelfs tarieven en teruglevervoorwaarden.
Onze klanten zitten al goed
Sommige bedrijven voelen nu druk door de wettelijke verplichting. Begrijpelijk. Maar voor onze klanten verandert er weinig. Zij hebben vaak al een werkend GACS. Ze noemen het alleen anders.
Realtime monitoring?
Centrale aansturing van decentrale assets?
Energie op verschillende locaties met elkaar uitwisselen?
Het zijn allemaal functionaliteiten van ons eigen energiemanagementsysteem genaamd EMMA.
Die ontwikkelen we al vier jaar steeds verder, omdat we jaren geleden zagen dat energiemanagement de enige manier is om congestie en onvoorspelbare energietarieven te voorkomen.
Wil je ook futureproof en flexibel worden met je bedrijf? Neem gerust contact op.
Wat betekent dit voor jou als ondernemer?
Laten we eerlijk zijn: de meeste ondernemers zitten niet te wachten op nóg een wettelijke en technische verplichting. Je wilt gewoon dat je pand doet wat het moet doen en je richten op je corebusiness. Maar de regels veranderen, en de kans is groot dat jouw gebouw straks onder de GACS-verplichting valt. Dan is het handig om nu al te weten waar je staat.
Moet je nu hals over kop een systeem laten installeren? Nee.
Moet je in kaart brengen of jouw installaties wel goed samenwerken, en of je energieprofiel daadwerkelijk wordt stuurbaar en gecontroleerd is? Dat wel.
Begin dus bij de vraag: Heb ik nu al grip op mijn energie?
Heb je inzicht in wat je verbruikt? Wordt daar automatisch op gestuurd? Kun je aantonen dat je efficiënt draait?
Als je dat niet zeker weet, is het tijd om dat te onderzoeken. Niet omdat het moet, maar omdat je anders kansen laat liggen. Los van het feit dat je in de toekomst misschien een boete riskeert, loop je hiermee ook de besparing mis die GACS met zich meebrengt.
Zonder zorgen geregeld door Switch
Je hoeft zelf geen GACS-specialist te worden. Dat is precies waar wij voor zijn. We kijken samen naar wat je hebt, wat er nodig is, wat je toekomstplannen zijn en hoe we dat eenvoudig aan elkaar kunnen knopen. Vaak hoeven we niks te vervangen. Alleen efficiënter te koppelen en te regelen.
En dat doen we zoals onze klanten al van ons gewend zijn:
Zonder onnodige complexiteit. Zonder dat je je zorgen hoeft te maken over de wetgeving of je energierekening.
Interesse?
Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek met onze specialist.